Büyük afetlerden sonra yaşamın
biraz olsun normale dönmesi en az üç gün sürebilir.
Bu link size, afetler öncesi, sırası ve sonrasında
kendiniz, eviniz, aileniz, sevdikleriniz ve mahalleniz
için neler yapmanız gerektiği konusunda temel bilgiler
verecektir.

Büyük afetlerde sivil savunma, İtfaiye, 112 gibi
acil servislerin afetten etkilenen herkese ulaşarak
yardım etmesi mümkün olmayacaktır. Bu nedenle kendimizi,
evimizi, ailemizi ve çevremizi afetlere karşı hazırlıklı
hale getirmek, bizim kişisel sorumluluğumuzdur.
İlk 72 saat kendi başımıza kalabileceğimiz gerçeğinden
hareketle plan yapın.
Aşağıda, planlama yaparken işinize yarayacak bazı
bilgiler bulunmaktadır:
İl dışında bir
kontak kişisi belirleyin
Yaşadığınız ilde ya da bölgede büyük bir afet yaşanacak
olursa, bu afetten etkilenmeyecek kadar uzakta
yaşayan bir yakınınızı ya da güvendiğiniz bir kişiyi
kontak kişisi olarak belirleyin. Tüm aile fertlerinize,il
içi ve dışındaki yakınlarınıza bu kişinin iletişim
bilgilerini ulaştırın. Bir afet sonrasında, durumunuzla
ilgili olarak sadece bu kişiyi bilgilendirmeniz
yeterli olacaktır. Bilgi almak isteyenler bu kişiyi
arayarak, böylece afet bölgesinde telefon hatlarını
gereksiz yere meşgul etmeyeceklerdir. Hepimizin
bildiği gibi, afetler sırasında yığılma nedeniyle
şehir içi görüşmelerin yapılması neredeyse imkansız
hale gelmektedir.
Önemli evraklarınızın kopyalarını hazırlayarak
güvenli bir yerde saklayın
Pasaport, nüfus cüzdanı, ehliyet, sosyal güvenlik
kartı, banka bilgileriniz, sigorta poliçeleriniz,
evlilik cüzdanı, diplomalar gibi önemli belgelerinizin
fotokopilerini hazırlayarak bir poşet içinde, evinizde
veya işyerinizde kasa gibi güvenli bir yerde ya
da güvendiğiniz şehir dışında yaşayan bir tanıdığınızda
saklayın. Afetlerden sonra bu tür belgelerin kaybolması
büyük sorunlara yol açmaktadır.
Evinizi güvenli hale getirin
Evinizdeki tüm odaları “eğer bir afet olursa...”
düşüncesini aklınızda tutarak tek tek dolaşın,
oluşabilecek hasarları ve tehlikeleri belirleyin:
- Evinize yangın alarmı yerleştirin ve pillerini
altı ayda bir yenilemeyi unutmayın.
- Yatakları
pencere kenarından uzak bir noktaya yerleştirin.
- Ayna
gibi kırılabilecek ve ağır objeleri yatak,
koltuk, kanepe gibi oturulan eşyaların
yakınına
ya da üstüne asmayın. Bu tür ağır objeleri
asarken özel kancalar kullanın.
- Çıkış yollarının
her zaman boş olduğundan emin olun. Eşyalarınızı,
çıkışı zorlaştırmayacak
şekilde
yerleştirin.
- Evinizde ABC tipi bir yangın
söndürücü bulundurun, nasıl kullanıldığını
öğrenin.
- Ağır dekorasyon objelerini alt raflarda
bulundurun.
- Su ve gaz vanalarının,
elektrik şalterlerinin yerini ve nasıl kapatabileceğinizi
öğrenin.
- Yanıcı ve yakıcı kimyasal
maddeleri (çamaşır suyu, tuz ruhu, tiner,
boya maddeleri vs.)
kilitli raflarda ve birbirinden
ayrı bir biçimde muhafaza
edin.
- İşyerlerinizde dosya dolapları,
evlerinizde kütüphaneler, gardırop,
beyaz eşyalar,
ağır çerçeveler, avizeler
vs. gibi afetlerde zarar verebilecek
eşyaları sabitleyin.
- İlk katlardaki
binalarda güvenlik nedeniyle tamamen
demirlenmiş
pencereler acil durumlarda
sorun yaratabilirler.
Acil çıkışlarınızı belirleyin.
- Sokak
adı, bina adı ve bina numaranızın açık ve
net bir
biçimde göründüğünden
emin olun. Acil
durumlarda ekiplerin evinizi
bulmasını kolaylaştırın.
Ailenizle acil durum planı yapın
Tüm aile fertleriyle, olası afetler ve acil durumlar
(deprem, yangın, sel vs.) konusunda bir toplantı
yapın, afet için neden hazırlıklı olmanız gerektiğini
konuşun. Tüm aile fertlerinin yapabileceği şeyler
vardır. İşbölümü yapın.
- Tüm aile fertlerinin deprem çantalarının nerede
olduğunu bildiğinden emin olun.
- Afetin gece
olması durumunda kullanılmak üzere tüm yatakların
yanında mutlaka bir adet fener
ve bir çift terlik/ayakkabı bulundurun.
- Afetten
sonra evinizin güvenli olmaması durumunda nerede
buluşacağınız konusunda
tüm aileniz bilgi
sahibi olsun. İki ayrı buluşma noktası
belirleyin. 1) Hemen evinizin dışında ya da mahallenizde
güvenli bir nokta (park, okul bahçesi vs.)
seçin. 2) Mahallenizin
boşaltılması söz konusu olabilir. Bu durumda
mahalle dışında bir buluşma noktası belirlemek
faydalı
olacaktır.
- Afetlerden sonra herkesin kendi
aracına atlayarak gitmeye çalışması trafiği
kilitlemekte ve acil
servislerin yardıma ihtiyacı olanlara
ulaşmasını engellemektedir. Bu nedenle çok acil
durumlar
dışında araç kullanılmaması konusunda
ailenizle konuşun.
Ancak her zaman aracınızda en az yarım
depo benzin olduğundan emin olun. Afetlerde
benzin
sıkıntısı
ciddi şekilde yaşanmaktadır.
- Evinizin
acil çıkışlarını belirleyin. Mümkünse iki alternatif
oluşturun.
- Tüm aile üyelerinin, ailenizin şehir
dışındaki kontak kişisinin iletişim
bilgilerine sahip
olduğundan emin olun. Afet sonrası
aile fertlerinizi kaybetmeniz
durumunda kontak kişisi sayesinde
birbirinizden haberdar olabilirsiniz.
- Tüm aile
fertlerinin gaz, su vanası, elektrik şalterinin
nerede olduğunu
ve nasıl kapatılabileceğini
bildiğinden emin olun.
- Tüm aile
fertlerinin yangın tüpünün nasıl kullanılacağını
bildiğinden
emin olun.
- Çocuk, yaşlı ve özürlülerin
afetler öncesi, sırası ve sonrasında
özel
ihtiyaçları olabileceğini
unutmayın
ve hazırlıklarınızı ona göre
yapın.
- Tüm aile üyeleri için
acil durum formu hazırlayın. Herkes
bu formu
yanında taşımalı.
AİLE FERDİNİN ADI: |
|
Acil durumlarda kontak kişisi |
|
Şehir içi kontak kişisi: |
|
Adresi |
|
Telefonu (iş, ev, cep) |
|
|
|
Şehir dışı kontak kişisi: |
|
Adresi |
|
Telefonu (iş, ev, cep) |
|
|
|
Aile buluşma noktası: |
|
1. buluşma noktası (mahalle içinde) |
|
2. buluşma noktası (mahalle dışında) |
|
|
|
Sağlık bilgileri: |
|
Sağlık sigortası numarası |
|
(varsa) Özel sağlık sigorta no.su |
|
(varsa) Tedavisi devam eden sağlık sorunu |
|
(varsa) Aile ferdinin sürekli kullandığı
ilaçlar |
|
İlaçların günlük kullanım miktarı |
|
(varsa) Alerjiler |
|
|
Afetlerden sonra evinizden ayrılmanız gerekebilir.
Bu durumda temel ihtiyaçlarınızı birkaç gün karşılayabilecek
bir deprem çantası işinizi kolaylaştırır.
Deprem çantanızı evinizde kolay ulaşabileceğiniz
bir yerde bulundurun.
Anne-babalar için
- Küçük çocuklarınıza aile bilgilerinizi mutlaka
öğretin. Aile fertlerinin isimleri, soyadları,
ev adresiniz, telefon numaranız gibi bilgileri
çocuklarınızın bildiğinden emin olun. Afet
durumunda, aile fertlerinin birbirinden uzak
düşmesi durumunda,
çocuklarınızın yetkililerin desteğiyle
size ulaşabilmeleri açısından bu bilgiler önemlidir.
Çocuklarınız
için sürekli yanlarında taşıyacakları bir
acil durum kartı hazırlayın. Bu kartta çocuğunuzun
ismi, soyadı, açık adresi, anne-babanın
iş adresi,
telefonları, şehir içi ve dışı aile kontak
kişisinin bilgileri olmalıdır.
- Çocuklarınızın
gittiği okulda afetlere hazırlık konusunda
eğitimlerin yapılıp yapılmadığını
takip edin. Acil durumlar için okulun planlarını
öğrenin.
Afetin çocuklarınızın okulda olduğu saatte
gerçekleşmesi ihtimaline karşı, sizin gidememeniz
durumunda çocuklarınızı
okuldan alacak bir kişi belirleyin.
- Çocuklarınızın
mahalle içi ve mahalle dışı aile buluşma noktalarını,
şehir içi
ve dışı kontak kişisinin
adı ve telefonunu bildiklerinden emin
olun.
- Çocuklarınızın ev, iş, cep telefon
numaralarınızı bildiklerinden emin
olun. Sizi aramalarını
sağlayarak çocuklarınıza pratik yapma
imkanı sağlayın.
- Çocukların acil durumlar
için 112, 174 gibi acil numaraları bildiklerinden
emin
olun.
- Çocuklarınıza gaz kokusunu öğretin.
Afet sonrası bu kokuyu aldıkları
takdirde neler
yapmaları gerektiğini
anlatın.
- Çocuklarınıza afet sonrasında
yerlerde olabilecek (elektrik
kabloları vs.)
şeylere dokunmamaları
gerektiğini anlatın.
- Evde deprem
ve diğer acil durumlar için tatbikatlar düzenlemek
çok
önemlidir. Böylece
çocuklarınız
bir afetle karşılaşmaları durumunda
sakin kalabilmeyi öğreneceklerdir.
Yiyecek
Büyük boyutlu afetler sonrasında normal hayatın
akışı sekteye uğradığından, bir iki gün yiyecek
sıkıntısı çekilebilir. Elektrik ve suya günlerce,
hatta haftalarca ulaşılamayabilir. Tüm ailenize
en az üç gün yetecek kadar yiyeceği, evinizde
güvenli bir yerde saklayın.
- Afetlerden sonra, en az üç gün ihtiyacınızı
görecek yiyecekleri seçerken dikkatli olmak
gerekir. Saklamaya en elverişli yiyecekler, pişirmeye
ihtiyaç
olmayan ve buzdolabında saklanması gerekmeyen
yiyeceklerdir. (Bisküviler, konserve meyveler,
kurutulmuş yiyecekler,
konserve çorbalar, kurutulmuş et vs.)
- Kullanım
süresi biten yiyecekleri değiştirmeyi unutmayın.
Bu tarihleri düzenli olarak kontrol
edin.
- Yiyecekleri mümkün olduğunca hava geçirmeyen,
böceklerden koruyabileceğiniz, serin ve
karanlık bir yerde depolayın.
- Konserve yiyeceklerin
çoğu 18 aya kadar güvenli bir şekilde saklanabilir.
Yiyecek
asidi düşük olan
et ürünleri, meyve ve sebzeler konserve
olarak saklandıklarında normal olarak
2 yıla kadar
dayanabilirler. Bisküviler, süt tozları
gibi diğer kurutulmuş yiyecekler
6 aya kadar saklanabilirler.
- Elektrikler
kesildikten sonra buzdolabının kapısını kapalı
tutarsanız, buzdolabınızdaki
yiyecekler
daha uzun süre dayanacaklardır. Bu
yiyecekler elektriklerin olmadığı durumda 5-6
saatte
kadar kullanılabilir.
Buzluktaki yiyecekler ise iki gün içinde
tüketilmelidir.
Su
Afetlerde sular tamamen kesilebilir ya da içme
suyu borulardaki hasar nedeniyle kirlenebilir.
Tüm ailenize en az 3 gün yetecek kadar içme suyu
depolamak gerekir.
- Her aile ferdi
için bir bidon su depolanmalıdır. Bir bidon su,
temizlik, yemek pişirme ve içecek
ihtiyacı gibi durumlar için yeterli olacaktır.
Evcil hayvanınız varsa, onun da su ihtiyacını
hesaba katmayı unutmayın.
- Musluk suyunu
depolarken iki litrelik plastik bidonları kullanabilirsiniz.
Ayrıca su miktarına
göre şekil değiştiren yumuşak plastikten
yapılma bidonlar da su depolamak için kullanılabilir.
Bu tür bidonları, spor ve kamp malzemeleri
satan
mağazalarda
bulabilirsiniz.
- Şişe suyu satın aldıysanız,
suları orijinal şişelerinde saklayın. Plastik
su şişeleri
su depolamak için
çok uygundur. Ayrıca bir bidona ihtiyaç
yoktur. 5 litrelik su bidonları az yer
kaplamaları açısından
da avantajlıdır.
- Suları en az yılda bir
kere yenileyin ve üzerine yenileme tarihlerini
yazın.
Kirli
suların iyileştirilmesi: Depoladığınız su
biterse, musluktan akan kirli suların temizlenerek
kullanılması söz konusu olabilir.
- Yapılacak
ilk şey, sudaki çamur ya da büyük parçalı pisliklerin
süzülmesidir. Bunun için
suyu birkaç
kat kağıt havluyla ya da temiz kumaşla süzmek
gerekir.
- İkinci aşama suyun kaynatılmasıdır.
Suyu kaynama derecesine ulaştıktan sonra 5
dakika kadar kaynatın.
Su ılıdıktan sonra iki kap arasında boşaltıp
doldurarak suya oksijen girmesi sağlanmalıdır.
- İçme
suyu olarak kullanmak istiyorsak mutlaka dezenfekte
etmeliyiz. Birinci ve
ikinci aşamalardan
sonra suyu dezenfekte etmek için çamaşır
suyu kullanılabilir. 4 litre suya 8 damla
çamaşır
suyu damlatarak iyice
karıştırın ve en az 30 dakika bekletin.
Tadı çok güzel olmayabilir ama kokusuz
ve içilebilecek
kadar
temiz bir su elde edersiniz.
Evinizdeki Tesisatlar
Gaz: Doğalgaz kaçakları, gazın patlayıcı ve yanıcı
bir madde olması nedeniyle binanızda büyük tehlike
yaratır. Afetlerden sonra borularda oluşan hasarlar
nedeniyle gaz kaçakları çok sık karşılaşılan
bir sorundur. Afetlerden sonra çıkan yangınların
büyük çoğunluğu gaz kaçakları nedeniyle oluşur.
- Eğer gaz kokusu alıyor ya da gaz kaçağı sesi
duyuyorsanız, önce evinize giren ana gaz vanasını
hemen kapatın ve bütün pencereleri ve kapıları
açarak evinizi havalandırın. Kaçağın, sizin
daireniz dışında bir noktada olduğunu düşünüyorsanız,
binanıza
giren ana gaz vanasını da kapatın.
- Gaz kaçağından
şüpheleniyorsanız ve karanlıkta iseniz, kesinlikle
mum, kibrit ya da çakmak
yakmayın, elektrik prizlerini açıp kapamayın.
Bu tür unsurlar
kıvılcım yaratarak patlamaya neden olurlar.
- Ana
gaz vanasının yerini belirleyin. Tüm aile fertleri,
ana vananın yerini ve nasıl
kapatılacağını
öğrenmelidir. Doğalgaz vanaları evinizin
hemen girişinde, kapı önünde gaz sayacının
yanındadır.
- Bina ana vanaları şu şekilde
görünür:
- Vana, boruların gidiş yönüyle aynı hizada
duruyorsa, açık demektir.

- Vanayı, bir kere kapattıktan
sonra tehlikenin geçtiğini düşünerek kendi
başınıza kesinlikle
tekrar açmayınız. Doğalgaz şirketine haber
vererek görevlilerin gelmesini sağlayınız.
Su: Su kaçakları evinizde hasara yol açar ve elektrik
kaçağı söz konusu olduğunda büyük tehlikelere neden
olabilir. Elektrik, su ile taşınarak ciddi elektrik
çarpmalarına yol açabilir. Su sızıntısı olduğunda
suyu hemen ana vanadan kapatın.
Elektrik: Elektrik çarpmaları, afet sonrasında
açığa çıkan, kopan, kesilen hatlar nedeniyle açığa
çıkan elektrik akımından kaynaklanır.
- Elektrik şalterlerinin yerini ve nasıl kapatmanız
gerektiğini öğrenin.
- Şalterleri aşağıdaki koşullar
oluştuğunda hemen kapatın:
- Açıkta hasar görmüş
elektrik kabloları gördüğünüzde
- Elektrikten
kaynaklanan yangın riski oluştuğunda
- Su
kaçakları oluştuğunda
- Kablo kokusu ya da
duman gördüğünüzde
- Prizlerde aşırı ısınma
ya da yanma gördüğünüzde
Telefon: Afet sonrasında telefon hatları zarar
görebilir ve iletişim kurmak mümkün olmayabilir.
Böyle durumlar için önceden plan yapın:
- Afet sonrasında çok acil durumlar dışında
telefon görüşmesi yapmayın. Telefonunuz çalışıyor
olsa
bile aşırı yoğunluk nedeniyle hatlar kullanılamaz
hale gelebilir.
- Cep telefonlarınıza pek güvenmeyin.
Afetlerden sonra aşırı yığılma nedeniyle
cep telefon hatları
genellikle çalışmayacaktır. Cep numaranızdan
gereksiz görüşmeler yapmayın. Sadece şehir
dışındaki bağlantı
kişisini arayarak iyi olduğunuzu bildirin.
Tüm aile fertleri ve akrabalarınız bu kişi
ile bağlantı
kurarak iyi olduğunuzu öğrenecektir. Bunu
önceden planlayarak herkesi bu konuda bilgilendirin.
- Görüşmelerinizi
ankesörlü telefonlardan yapmaya çalışın.
Bu telefonların çalışma
ihtimali her zaman
daha yüksektir. Hep yedek jeton/kart bulundurun.
- Elektrikle
çalışan telefon cihazları ve santraller,
elektrik kesintisi nedeniyle.
- Afetten sonra
telefonlarınızı kontrol edin. Yerlerinden
oynamış ahizeler hattı
gereksiz
yere meşgul ederler.
 
|